Khi nhìn thấy trẻ bị sâu răng, gãy răng, nhiều cha mẹ thường nghĩ đơn giản nhổ đi là xong. Thế nhưng, việc nhổ răng sữa bừa bãi, sẽ ảnh hưởng đến tình trạng răng vĩnh viễn sau này.

Răng sữa là gì?

Răng sữa là những chiếc răng mọc đầu tiên khi trẻ ở độ tuổi từ 4 đến 24 tháng tuổi. Răng sữa khi mọc đầy đủ sẽ có tổng cộng 20 chiếc răng, với 10 chiếc răng ở hàm trên và 10 chiếc răng ở hàm dưới. Răng sữa có vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ nhai, cắn, nghiền nát thức ăn, từ đó tiêu hóa được đầy đủ chất dinh dưỡng cung cấp từ thức ăn, cũng như hỗ trợ quá trình tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn. Răng sữa cũng ảnh hưởng đến khả năng phát âm của trẻ, đặc biệt là với những âm cần đẩy hơi như “ph”, “s”, “v”. Răng sữa đều, đẹp, cũng giúp trẻ thêm tự tin trong sinh hoạt, giao tiếp hằng ngày. Từ đó, tạo điều kiện để trẻ phát triển vui vẻ, mạnh khỏe. 

Thông thường, từ khoảng 5-6 tuổi, trẻ sẽ dần thay thế răng sữa bằng những chiếc răng vĩnh viễn. Quá trình thay thế này sẽ kéo dài đến khi trẻ 11-12 tuổi. Thông thường, hai răng cửa hàm dưới sẽ là những chiếc răng sữa đầu tiên được thay thế bởi răng vĩnh viễn, sau đấy đến răng nanh, răng tiền hàm và răng hàm. Những chiếc răng vĩnh viễn sẽ mọc lên ở chân răng, cũng như khoảng trống do răng sữa ban đầu để lại. Vì vậy, việc nhổ răng sữa vào thời điểm nào có vai trò vô cùng quan trọng đối với vị trí, cũng như hướng mọc lên của răng vĩnh viễn. 

Lý do khiến răng sữa hư hại

Có nhiều nguyên nhân khiến răng sữa bị hư hại, trong đó có thể kể đến:

Sâu răng

Ở độ tuổi của mình, trẻ em thường thích ăn vặt, ăn đồ ngọt, uống nước ngọt và lười vệ sinh răng miệng thường xuyên, sạch sẽ. Các mảnh vụn thức ăn sẽ được vi khuẩn chuyển hóa, sinh ra axit làm ăn mòn men răng và ngà răng, từ đó gây ra tình trạng sâu răng.

Gãy răng, mẻ răng do chấn thương

Cũng ở độ tuổi này, trẻ đang trong giai đoạn phát triển về thể chất và tinh thần, sự hiếu kì và ham muốn tìm tòi, khám phá tăng cao. Nếu không cẩn thận trong quá trình đi lại, chạy nhảy, trẻ dễ dàng gặp phải các chấn thương, như té ngã, va đập với vật cứng. Răng sữa có chân răng nhỏ, độ cứng không thể tốt bằng răng vĩnh viễn. Trước những chấn thương bé gặp phải, việc gãy, mẻ răng sữa thường xuyên xảy ra.

Thiểu sản men răng

Thiểu sản men răng có thể xuất phát từ nguyên nhân di truyền, hoặc do ảnh hưởng từ chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu canxi, vitamin C, vitamin D,... Đây là tình trạng men răng không được hình thành đầy đủ, hoặc không có men răng, khiến răng chỉ còn ngà răng và dễ bị tổn thương bởi các tác nhân bên ngoài.

Dùng nhiều kháng sinh

Ngoài ra, trong thời gian mang thai, nếu người mẹ phải sử dụng kháng sinh như Tetracyclin, Doxycycline, răng của trẻ cũng sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều. Theo thống kê, hàm răng của những đứa trẻ có mẹ sử dụng kháng sinh, sẽ có chất lượng men răng thấp, độ chắc khỏe kém, dễ dàng bị mất răng sớm hơn thời gian thông thường.

Như vậy, có rất nhiều nguyên do khiến răng sữa bị hư hại. Để hiểu rõ lý do vì sao răng sữa của trẻ bị hư, gãy, hay rơi, cần đưa trẻ đến bác sĩ nha khoa định kỳ, để được kiểm tra chuyên sâu, phát hiện các vấn đề và chữa trị kịp thời.

Nhổ bỏ răng sữa hư có làm hại răng vĩnh viễn?

Nhiều cha mẹ thường có suy nghĩ chủ quan, quyết định nhổ sớm chiếc răng sữa của con khi phát hiện dấu hiệu mẻ, gãy, sâu răng, đặc biệt là khi cái răng sữa ấy chưa đến tuổi thay răng. Việc này gây nên nhiều hậu quả khôn lường, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc, cũng như vị trí mọc của răng vĩnh viễn về sau này.

Việc răng sữa mất quá sớm trong khi răng vĩnh viễn vẫn chưa sẵn sàng, khiến cho răng vĩnh viễn mọc lên với vị trí bất thường, chen lấn, xô lệch nhau. Lúc bấy giờ, cùng với việc khớp cắn bị tổn thương, khoảng trống để răng vĩnh viễn mọc lên không được đảm bảo, hàm răng của trẻ sau khi mọc đủ các răng vĩnh viễn có nguy cơ bị lệch khớp cắn. Từ đó, trẻ dễ dàng bị răng hô, răng lệch lạc, hoặc có khớp cắn sâu.

Không chỉ vậy, răng sữa mất, nhưng chưa có răng vĩnh viễn thay thế, cũng khiến khả năng nhai, cắn, nghiền nhỏ đồ ăn của trẻ bị ảnh hưởng. Nhai không kĩ không chỉ khiến trẻ tiếp nhận ít chất dinh dưỡng hơn, mà còn gây nên nhiều bệnh về đường tiêu hóa, như khó tiêu, đau dạ dày,...

Việc loại bỏ răng sữa từ sớm khi răng vĩnh viễn vẫn chưa mọc lên, cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của trẻ. Ở giai đoạn từ 5-12 tuổi, trẻ vẫn đang trong quá trình hình thành tư duy và nhận thức. Lúc này, việc cảm nhận bản thân khác biệt, thiếu sót, hay việc thụ động lắng nghe lời trêu chọc, cười đùa của người khác về ngoại hình bản thân, sẽ khiến trẻ trở nên ngại ngùng, tự ti,... Việc mất răng, nhất là ở vị trí răng cửa, cũng khiến phát âm của trẻ bị ảnh hưởng. Từ đó, trẻ trở nên ít nói, thu mình hơn. Dần dần, những kí ức này sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, để lại những di chứng lâu dài về sau.

Nên làm gì khi trẻ bị hư răng sữa

Khi răng có dấu hiệu lung lay, cha mẹ không nên nôn nóng nhổ răng sữa cho trẻ. Đồng thời, cha mẹ cần khuyến cáo trẻ không nên lắc răng mạnh, hoặc tác động lực để nhổ răng. Những hành động tự phát có thể khiến răng rụng trước khi răng vĩnh viễn kịp thời mọc, hoặc thậm chí khiến răng bị gãy nhưng còn chân răng.

Thông thường, cần từ vài tuần đến vài tháng, để một chiếc răng sữa đang lung lay có thể rụng (hoặc được nhổ). Khi chiếc răng vĩnh viễn đã sẵn sàng mọc, răng sữa sẽ càng lung lay nhiều hơn. Lúc này, trẻ có thể lắc nhẹ, để chiếc răng dần rụng ra hoặc đến nha sĩ, để được hỗ trợ lấy răng đúng cách, nếu việc tự lấy răng gặp khó khăn. Việc chờ đợi sẽ giúp tránh tình trạng chảy máu răng nhiều, sưng nướu hay sót chân răng. Từ đó, giảm nhẹ nỗi đau trẻ phải chịu khi nhổ răng. 

Bác sĩ khuyến cáo không nên nhổ răng sữa cho trẻ trước khi răng đến tuổi thay, để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho trẻ. Tuy nhiên, trừ trường hợp trẻ dù chưa đến tuổi thay, nhưng bị các trường hợp đặc biệt như răng sữa bị nhiễm trùng chân răng, chết tủy hoặc bị sâu nặng, không thể điều trị và cần phải nhổ răng... Lúc này, việc nhổ bỏ có thể được cân nhắc với sự xem xét, đánh giá trực tiếp từ bác sĩ, đồng thời sau khi nhổ răng thì trẻ cũng sẽ được bác sĩ gắn các bộ giữ khoảng, để làm nhiệm vụ giữ đúng và đủ vị trí cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng sau này.

Nếu trẻ bị nứt, mẻ, hoặc sâu răng trước khi đủ 5 tuổi và cần phải khắc phục kịp thời, có thể cân nhắc một số phương pháp sau:

• Tái khoáng: Tái khoáng là phương pháp bổ sung khoáng chất quan trọng, như canxi, flour cho răng, giúp phục hồi men răng đã mất, tái tạo phần men răng bị tổn thương, cũng như giúp răng trở nên trắng sáng, đầy đặn hơn. Phương pháp này phù hợp để điều trị các tường hợp sâu răng nhẹ.
• Trám răng: Trám răng là phương pháp sử dụng các vật liệu như composite hoặc GlassIonomer Cement (GIC), gắn cố định vào răng thật, để bít kín các lỗ sâu. Đối với trường hợp răng bị sâu nặng, cần lấy tủy răng trước khi trám lại, bít lại lỗ sâu để loại bỏ viêm nhiễm và vi khuẩn gây hại cho răng.

Khi buộc phải nhổ răng sữa sớm hơn thông thường, có thể đưa trẻ đến bác sĩ, để bác sĩ cung cấp một số khí cụ chuyên dụng, như giữ khoảng, hàm tháo lắp, hàm cố định. Những khí cụ này sẽ giúp giữ đúng khoảng cách giữa các răng, chừa lại vị trí và khoảng trống thích hợp, để răng vĩnh viễn có thể mọc lên. Các loại khí cụ này tuy có thể gây nên bất tiện, nhưng sẽ giúp phòng ngừa tình trạng lệch khớp cắn về sau này. 

Tuy nhiên, để phòng ngừa trẻ bị sâu răng nặng, nhiễm tủy, trùng chân răng, chết tủy,... việc hướng dẫn trẻ chăm sóc răng hằng ngày là vô cùng quan trọng. Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ đánh răng từ 2-3 lần mỗi ngày, sau khi ăn, vệ sinh răng bằng chỉ nha khoa, hoặc nước súc miệng sau khi ăn. Tránh ăn quá nóng, ăn quá lạnh, đồ ăn vặt, đặc biệt là đồ ngọt. Khuyên trẻ không nên sử dụng răng để cắn vật cứng, mở bao bì, hoặc cắn đá, để giữ răng chắc khỏe, trắng sáng. Cha mẹ cũng cần để ý các thói quen hằng ngày của con, như nghiến răng, mút tay để khuyên can kịp thời. 

Ngoài ra, cần thường xuyên đưa trẻ đi khám răng định kỳ là vô cùng quan trọng. Việc khám răng định kỳ giúp trẻ được bác sĩ kiểm tra, vệ sinh răng kĩ lưỡng. Đồng thời, kịp thời phát hiện những vấn đề răng miệng từ sớm, để khắc phục, chữa trị kịp thời, tránh để lại di chứng lâu dài về sau. Theo lời khuyên của các chuyên gia, thời điểm thích hợp để bắt đầu đưa trẻ đi khám răng là từ khi chiếc răng sữa đầu tiên mọc lên và khoảng cách lý tưởng giữa mỗi lần khám răng là 6 tháng.

Presmile - Nha khoa thân thiện với trẻ em

Nha khoa Presmile sở hữu đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, thấu hiểu tâm lý của trẻ. Không chỉ vậy, Presmile cũng áp dụng công nghệ hiện đại vào điều trị, giúp mang đến những trải nghiệm dễ chịu, thoải mái và thú vị hơn cho trẻ. Từ đó, trẻ sẽ vui vẻ và hợp tác hơn trong mỗi lần đến thăm khám, kiểm tra răng miệng, giúp đảm bảo sức khỏe răng miệng và phòng ngừa những di chứng lâu dài đến từ việc hư hại, mất răng sữa.

Nha khoa gia đình Presmile - đồng hành bảo vệ sức khỏe răng miệng cho trẻ.